Inspekcja Transportu Drogowego powstała na podstawie art. 48 ustawy o transporcie drogowym. Zadania inspekcji w województwie od 1 stycznia 2007 roku wykonuje Wojewoda Śląski, działający za pośrednictwem Śląskiego Wojewódzkiego Inspektora Transportu Drogowego, będącego kierownikiem wojewódzkiej inspekcji transportu drogowego wchodzącej w skład wojewódzkiej administracji zespolonej. Pod względem liczby inspektorów Wojewódzki Inspektorat w Katowicach jest razem z Inspektoratem w Poznaniu i w Warszawie jednym z trzech największych w kraju. W dniu 3 stycznia 2006 roku jako jeden z trzech inspektoratów w kraju otrzymaliśmy certyfikat ISO 9001:2000

Poniżej zamieszczono wybrane przepisy ustawy o transporcie drogowym

Dz.U. 04.204.2088

zm. Dz.U.04.273.2703 art. 50
zm. Dz.U.05.141.1184 art. 2
zm. Dz.U.05.155.1297 art. 2
zm. Dz.U.05.163.1362 art. 36
zm. Dz.U.05.172.1440 art. 3
zm. Dz.U.05.180.1494 art. 26
zm. Dz.U.05.180.1497 art. 1
zm. Dz.U.05.180.1497 art. 1
zm. Dz.U.05.180.1497 art. 1
zm. Dz.U.05.180.1497 art. 1
zm. Dz.U.05.180.1497 art. 1
zm. Dz.U.06.170.1217 art. 64
zm. Dz.U.06.170.1218 art. 108
zm. Dz.U.06.171.1225 art. 111
zm. Dz.U.05.175.1462 art. 22
zm. Dz.U.06.235.1701 art. 1

USTAWA
z dnia 6 września 2001 r.
o transporcie drogowym
(tekst jednolity)

Rozdział 9
Inspekcja Transportu Drogowego

Art. 48. Tworzy się Inspekcję Transportu Drogowego, zwaną dalej "Inspekcją", powołaną do kontroli przestrzegania przepisów w zakresie transportu drogowego i niezarobkowego krajowego i międzynarodowego przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi, z wyjątkiem pojazdów, o których mowa w art. 3.
Art. 50. Do zadań Inspekcji należy kontrola:
1) dokumentów związanych z wykonywaniem transportu drogowego lub przewozów na potrzeby własne oraz przestrzegania warunków w nich określonych;
2) dokumentów przewozowych związanych z wykonywaniem transportu drogowego lub przewozów na potrzeby własne, o których mowa w art. 1;
3) ruchu drogowego w zakresie transportu, o którym mowa w art. 1, na zasadach określonych w przepisach działu V ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym, a w tym stanu technicznego pojazdów;
4) przestrzegania przepisów dotyczących okresów prowadzenia pojazdu i obowiązkowych przerw oraz czasu odpoczynku kierowcy;
5) przestrzegania szczegółowych zasad i warunków transportu zwierząt;
6) przestrzegania zasad i warunków dotyczących przewozu drogowego towarów niebezpiecznych;
7) wprowadzonych do obrotu ciśnieniowych urządzeń transportowych pod względem zgodności z wymaganiami technicznymi, dokumentacją techniczną i prawidłowością ich oznakowania w zakresie określonym w ustawie z dnia 28 października 2002 r. o przewozie drogowym towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 199, poz. 1671 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 97, poz. 962 i Nr 173, poz. 1808);
8) kontrola rodzaju używanego paliwa przez pobranie próbek paliwa ze zbiornika pojazdu mechanicznego.

Art. 55. 1. Inspektor wykonując zadania, o których mowa w art. 50, ma prawo do:
1) wstępu do pojazdu;
2) kontroli dokumentów;
2a) kontroli karty kierowcy i karty przedsiębiorstwa;
3) kontroli zainstalowanych w pojeździe urządzeń pomiarowo-kontrolnych lub tachografu cyfrowego;
4) kontrolowania masy, nacisków osi i wymiarów pojazdu przy użyciu przyrządu pomiarowego;
5) żądania od przedsiębiorcy i jego pracowników pisemnych lub ustnych wyjaśnień, okazania dokumentów i innych nośników informacji oraz udostępnienia wszelkich danych mających związek z przedmiotem kontroli;
6) wstępu na teren przedsiębiorcy, w tym do pomieszczeń, gdzie prowadzi on działalność gospodarczą, w dniach i godzinach, w których jest lub powinna być wykonywana ta działalność.
1a. Inspektor przeprowadza czynności kontrolne, o których mowa w ust. 1 pkt 5 i 6, w obecności przedsiębiorcy lub osoby przez niego wyznaczonej.
2. Inspektor ma również prawo do:
1) stosowania środków przymusu bezpośredniego;
2) używania broni palnej.

Art. 56. Inspektor ma prawo w szczególności do nakładania i pobierania kar pieniężnych:
1) zgodnie z przepisami ustawy;
2) zgodnie z przepisami o drogach publicznych.

Art. 68. 1. Kontroli, o której mowa w art. 50 i 87, z zastrzeżeniem ust. 2, podlegają:
1) kierowcy wykonujący transport drogowy lub przewóz na potrzeby własne,
2) przedsiębiorcy wykonujący transport drogowy lub przewóz na potrzeby własne,
3) podmioty, o których mowa w art. 3 ust. 2
- zwani dalej "kontrolowanymi".
2. Kontroli, o której mowa w ust. 1, nie podlegają pojazdy przewożące wartości pieniężne w rozumieniu przepisów o ochronie osób i mienia.

Art. 69. 1. Inspektor wykonuje czynności kontrolne, z zastrzeżeniem ust. 1a, w umundurowaniu oraz posługuje się legitymacją służbową i znakiem identyfikacyjnym.
1a. Inspektor może wykonywać bez umundurowania czynności kontrolne podczas kontroli:
1) w przedsiębiorstwie;
2) przewozów regularnych, o ile nie wymaga to zatrzymywania pojazdów na drodze poza przystankami;
3) transportu drogowego taksówką, o ile nie wymaga to zatrzymywania pojazdów na drodze poza postojem.

Art. 70. 1. Rozpoczęcie kontroli przez inspektora poprzedzone jest okazaniem kontrolowanemu legitymacji służbowej.
2. Legitymacja, o której mowa w ust. 1, upoważnia inspektora do dokonania czynności kontrolnych.
3. Inspektor ma obowiązek zapoznać kontrolowanego z jego prawami i obowiązkami wynikającymi z ustawy.
4. Inspektor wykonuje czynności kontrolne w obecności kontrolowanego, osoby zastępującej kontrolowanego lub przez niego zatrudnionej.

Art. 71. (65) Zatrzymanie pojazdu do kontroli może być dokonane tylko przez umundurowanych inspektorów znajdujących się:
1) w pobliżu oznakowanego pojazdu służbowego lub
2) w miejscu oznakowanym znakiem drogowym uprzedzającym o kontroli.
Art. 72. Kontrolowany jest obowiązany umożliwić inspektorowi dokonanie czynności kontrolnych, a w szczególności:

1) udzielić ustnych lub pisemnych wyjaśnień, okazać dokumenty lub inne nośniki informacji oraz udostępnić dane mające związek z przedmiotem kontroli;
2) udostępnić pojazd, a w uzasadnionych przypadkach wynikających z przeprowadzonej kontroli pojazdu na drodze, obiekt, siedzibę przedsiębiorcy oraz wszystkie pomieszczenia, w których przedsiębiorca prowadzi działalność gospodarczą bądź też przechowuje mienie przedsiębiorstwa;
3) umożliwić sporządzenie kopii dokumentów wskazanych przez kontrolującego;
4) umożliwić sporządzenie dokumentacji filmowej lub fotograficznej, jeżeli może ona stanowić dowód lub przyczynić się do utrwalenia dowodu w sprawie będącej przedmiotem kontroli;
5) (66) umożliwić przekazanie, za potwierdzeniem odbioru, kopii dokumentów, w tym gromadzonych przez przedsiębiorcę wydruków z tachografu cyfrowego i karty kierowcy, oraz oryginału zapisu urządzenia samoczynnie rejestrującego prędkość jazdy, czas jazdy i postoju lub karty kierowcy, których kontrola będzie dokonywana poza siedzibą przedsiębiorcy.

Art. 73. 1. W toku kontroli inspektor może:
1) legitymować kierowców i inne osoby w celu ustalenia tożsamości, jeżeli jest to niezbędne dla potrzeb kontroli;
2) badać dokumenty i inne nośniki informacji objęte zakresem kontroli;
3) dokonywać oględzin i zabezpieczać zebrane dowody;
3a) zatrzymać kartę kierowcy w przypadkach, o których mowa w art. 14 ust. 4 lit. c rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym (Dz. Urz. WE L 370 z 31.12.1985, str. 8 oraz Dz. Urz. WE L 274 z 9.10.1998, str. 1), lub kartę przedsiębiorstwa;
4) przesłuchiwać świadków i zasięgać opinii biegłych;
5) przesłuchiwać kontrolowanego w charakterze strony, jeżeli po wyczerpaniu środków dowodowych lub z powodu ich braku pozostały niewyjaśnione fakty istotne dla ustaleń kontroli.
2. W przypadku nieusprawiedliwionego niestawienia się kontrolowanego, świadka lub biegłego na wezwanie inspektora stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.