USTAWA z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym Dziennik Ustaw z 2007 nr 125 poz. 874 ze zm.
Art. 1. ust. 2. Ustawa określa również:
1) zasady działania Inspekcji Transportu Drogowego;
Art. 48. [Inspekcja Transportu Drogowego]
Tworzy się Inspekcję Transportu Drogowego, zwaną dalej „Inspekcją”, powołaną do kontroli przestrzegania przepisów w zakresie przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi oraz przepisów, o których mowa w art. 3 ust. 1a.
Art. 3. [Wyłączenie stosowania przepisów ustawy]
1. Przepisów ustawy nie stosuje się do przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów:
1) przeznaczonymi konstrukcyjnie do przewozu nie więcej niż 9 osób łącznie z kierowcą – w niezarobkowym przewozie drogowym osób;
2) o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony w transporcie drogowym rzeczy oraz niezarobkowym przewozie drogowym rzeczy;
3) zespołów ratownictwa medycznego oraz w ramach usług transportu sanitarnego.
1a. Przepisy ustawy stosuje się do kontroli przez Inspekcję Transportu Drogowego:
1) przestrzegania przepisów ruchu drogowego przez kierujących pojazdami na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r. Nr 108, poz. 908, z późn. zm.);
2) prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115, z późn. zm.).
2. Do przewozów drogowych wykonywanych:
1) w ramach powszechnych usług pocztowych,
2) w ramach usług polegających na przewozie odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych,
3) przez podmioty niebędące przedsiębiorcami,
4) w ramach usuwania skutków awarii lub wypadków pojazdami pomocy drogowej
– stosuje się odpowiednio przepisy ustawy dotyczące niezarobkowego przewozu drogowego.
Art. 50. [Zadania Inspekcji]
Do zadań Inspekcji należy:
1) kontrola:
a) przestrzegania obowiązków lub warunków przewozu drogowego, o których mowa w art. 4 pkt 22,
c) przestrzegania przepisów ruchu drogowego w zakresie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym,
e) przestrzegania szczegółowych zasad i warunków transportu zwierząt,
g) wprowadzonych do obrotu ciśnieniowych urządzeń transportowych pod względem zgodności z wymaganiami technicznymi, dokumentacją techniczną i prawidłowością ich oznakowania, w zakresie określonym w ustawie z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych (Dz. U. Nr 227, poz. 1367),
h) rodzaju używanego paliwa,
i) dokumentów związanych z wykonywaniem publicznego transportu zbiorowego,
j) prawidłowości uiszczenia opłaty elektronicznej, o której mowa w art. 13 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
2) prowadzenie postępowania administracyjnego, w tym wydawanie decyzji administracyjnych na zasadach określonych w ustawie, a także podejmowanie innych czynności w niej przewidzianych, w sprawach:
a) licencji na wykonywanie międzynarodowego transportu drogowego,
b) zezwoleń w międzynarodowym transporcie drogowym i zezwoleń na przewóz kabotażowy,
c) formularzy jazdy,
d) zaświadczeń na międzynarodowy niezarobkowy przewóz drogowy,
e) świadectw kierowcy,
f) certyfikatów, o których mowa w art. 30 ust. 10;
3) podejmowanie czynności dotyczących zezwoleń zagranicznych i zezwoleń ministra właściwego do spraw transportu.
Art. 55. [Kompetencje inspektora]
1. Inspektor wykonując zadania, o których mowa w art. 50, ma prawo do:
1) wstępu do pojazdu;
2) kontroli dokumentów;
2a) kontroli karty kierowcy i karty przedsiębiorstwa;
3) kontroli zainstalowanych lub znajdujących się w pojeździe urządzeń pomiarowo-kontrolnych lub tachografu cyfrowego;
3a) kontroli używanego w pojeździe urządzenia, o którym mowa w art. 13i ust. 3 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
4) kontrolowania masy, nacisków osi i wymiarów pojazdu przy użyciu przyrządu pomiarowego;
5) żądania od podmiotu wykonującego przewóz drogowy i jego pracowników pisemnych lub ustnych wyjaśnień, okazania dokumentów i innych nośników informacji oraz udostępnienia wszelkich danych mających związek z przedmiotem kontroli;
6) wstępu na teren podmiotu wykonującego przewóz drogowy, w tym do pomieszczeń lub lokali, gdzie prowadzi on działalność lub przechowuje dokumenty i inne nośniki informacji wymagane przepisami, o których mowa w art. 4 pkt 22, w dniach i godzinach, w których jest lub powinna być wykonywana ta działalność.
1a. Inspektor przeprowadza czynności kontrolne, o których mowa w ust. 1 pkt 2, 5 i 6, w obecności przedsiębiorcy albo osoby przez niego upoważnionej.
1b. Kontroli dokumentów, o których mowa w art. 87, inspektor dokonuje w obecności kierującego przemieszczającym się środkiem transportu.
1c. Przepisy ust. 1 pkt 5 i 6 i ust. 1a stosuje się odpowiednio do:
1) podmiotów wykonujących czynności związane z przewozem drogowym, a w szczególności do:
a) spedytora,
b) nadawcy,
c) odbiorcy,
d) załadowcy,
e) organizatora wycieczki,
f) organizatora transportu,
g) operatora publicznego transportu zbiorowego;
2) podmiotów, o których mowa w art. 16a i art. 33a, w okresie roku od dnia zaprzestania przez te podmioty wykonywania przewozu drogowego.
2. Inspektor ma również prawo do:
1) stosowania środków przymusu bezpośredniego;
2) używania broni palnej.
Art. 56. [Nakładanie i pobieranie kar pieniężnych]
1. Inspektor ma prawo do nakładania i pobierania kar pieniężnych oraz grzywien w drodze mandatów karnych:
1) zgodnie z przepisami ustawy;
2) za naruszenia przepisów o ruchu drogowym w zakresie określonym w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym;
3) w zakresie określonym w ustawie z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych;
4) zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o przewozie towarów niebezpiecznych.
2. Inspektor ma prawo prowadzenia czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia, kierowania do sądu wniosków o ukaranie oraz udziału w rozprawach przed sądami powszechnymi w charakterze oskarżyciela publicznego i wnoszenia odwołań od postanowień i orzeczeń tych sądów w sprawach o wykroczenia z zakresu działania Inspekcji Transportu Drogowego.